Seray Sigorta

Eklenme Tarihi : 27.04.2024 21:24

Sigorta eksperi ve eksper raporlarının hukuki niteliği

Bir riziko meydana geldiğinde (trafik kazası / yangın v.s.) olay anında ve deliller ortadan kalkmadan evvel tarafların ne yapması gerekeceği, zararın miktarı ve zarar sorumlusunun nasıl tespit edileceği en önemli sorunlardan biridir.

Rizikonun gerçekleşmesi akabinde zarar miktarının ve sorumlusunun tespitinde Sigorta eksperleri tarafından tanzim edilen inceleme raporları ile davadan evvel yapılan tespit hükmündeki bilirkişi inceleme raporları çok önemli rol oynar. Zira rizikoyu meydana getiren sebepler ile zarar miktarının tespiti pek çok zaman ancak riziko gerçekleştiği anda ve deliller ortadan kalkmadan tespit edilebilmektedir.
Bu durumda da zarara uğrayan, ya da zarara sebebiyet veren tarafından zararın gerçekleşmesi ve miktarının tespitinde başvurulacak yol ekspertiz incelemesi yada delil tespiti hükmünde ki bilirkişi incelemeleri olacaktır.

Mevcut halde ekspertizlerin olay yeri incelemeleri ve neticesinde tanzim ettikleri raporun, ileri ki zamanlarda zarar sorumlusunu ve zarar miktarının belirlenmesinde en önemli faktörlerden biri olduğunda tereddüte yer yoktur.

İşte bu sebeple sigorta eksperlerinin niteliği ve inceleme yaparken riayet edeceği kurallarda, ilgili kanunlarla açıkça düzenlenmiştir.

Sigortacılık Kanununda; "Sigorta eksperi, Sigorta konusu risklerin gerçekleşmesi sonucunda ortaya çıkan kayıp ve hasarların miktarını, nedenlerini ve niteliklerini belirleyen ve mutabakatlı kıymet tespiti, ön ekspertiz ve hasar gözetimi gibi işleri mutat meslek olarak yapan tarafsız ve bağımsız kişi" şeklinde tanımlanmıştır.

Tanımından da anlaşılacağı üzere; sigorta eksperlerinin bağımsız/tarafsız olması ve eksperliği mutad bir meslek olarak ifa etmesi gerekmektedir. Yine delil tespiti amacıyla görevlendirilen bilirkişiler içinde aynı şekilde bağımsızlık / tarafsızlık en önemli koşullardan biridir. Ve nitekim görevini bağımsızlıkla ve dürüstlükle yapmayan, tarafsızlığa gölge düşürülmesi Sigorta Eksperleri İcra Komitesinin Kuruluş Ve Çalışma Usul Ve esasları Yönetmeliğinde yer alan cezalarla müeyyilendirilmiştir.

Delillerin ortadan kaldırılmasından evvel riziko mahallinde yapılan inceleme olması hasebi ile eksper ve bilirkişilerin işlerini yaparken gösterdikleri özen ise rizikonun sebep / sorumlusu / miktarını tespitte  çok önemlidir.

Ekspertiz raporları, bu raporu tanzim eden kişilerin, kanun gereği kendisini görevlendiren kişilerden bağımsız ve tarafsız olmaları nedeni ile hukuken önem taşır. Bir rizikonun şümulünden sonra ikame edilen davalarda, davanın taraflarının ekspertiz raporuna itirazı olmaması halinde teknik veriler taşıyan bu raporlar kararın dayanağını oluşturacaktır. Önemi nedeni ile eksperlerin olay yeri incelemelerinde; riziko neticesinde tespit olunacak zarar niteliğine göre eksiksiz inceleme yapması gerekir. Örneğin nakliyat emtia ekspertiz raporunda ; malın hasar/ kayıp /ziya halinden evvelki halinin(sayı/ ambalaj şekli.v.s) tam ve tereddüte yer vermeyecek şekilde belgeleri ile açıklanması , akabinde zararın giderimi hususunda piyasa araştırması yapılması ve bunun belgelenmesi, tespit edilen zararın total olarak değil ayrı ayrı ve ayrıntıları ile belirtilmesi ,rizikonun meydana geliş şekli ve sorumlusunun tespitinin yapılması , tespiti yapılan hususların fotoğraflanması , rizikoya sebebiyet verene rücu koşullarının oluşup oluşmadığının belirlenmesi önemlidir.

Ekspertiz raporlarının ilk olay inceleme tutanağı niteliğinde olduğu ve delillerin kaybolmasından / kaldırılmasından evvel gerçek zarar miktarının tespitinde ki en önemli ve belki de tek yol olduğu gözetildiğinde; eksperlerin incelemelerini hassasiyetle yapması gerekir. Bunun yanı sıra taraflarında (zarar gören/ veren) ekspertiz incelemelerine refakat etmesi, gereken belgeleri eksiksiz sağlaması, inceleme sırasında incelemenin şekli yada ekspertiz hakkında varsa çekincelerini bildirmesi ve nihayetinde tanzim edilen ekspertiz raporlarına karşı itiraz edilecek husus ve eksiklik varsa mutlaka yazılı olarak bildirilmesi gerekir.